अब्दुल कलाम यांची माहिती – Dr. A. P. J. Abdul Kalam Information in Marathi

अब्दुल कलाम यांची माहिती – Dr. A. P. J. Abdul Kalam Information in Marathi : डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम हे भारताच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील एक महान व्यक्तिमत्व होते.

त्यांचे संपूर्ण जीवन प्रेरणादायी आहे, आणि त्यांनी आपल्या कार्याने आणि विचारांनी लाखो लोकांना प्रेरित केले आहे. 15 ऑक्टोबर 1931 रोजी तामिळनाडू राज्यातील रामेश्वरम येथे जन्मलेले डॉ. कलाम, ‘भारताचे क्षेपणास्त्र मानव’ म्हणून ओळखले जातात.

त्यांच्या वैज्ञानिक संशोधनामुळे आणि अभियांत्रिकीतील योगदानामुळे भारताचे अंतराळ आणि संरक्षण क्षेत्रामध्ये महत्त्वपूर्ण प्रगती झाली. डॉ. कलाम यांनी भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) आणि संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO) मध्ये विविध महत्त्वपूर्ण प्रकल्पांचे नेतृत्व केले.

अब्दुल कलाम यांची माहिती – Dr. A. P. J. Abdul Kalam Information in Marathi

अत्यंत मेहनतीने आणि चिकाटीने अभ्यास करून त्यांनी आपल्या शैक्षणिक जीवनात उल्लेखनीय यश संपादन केले. त्यांच्या कठोर परिश्रमामुळेच त्यांनी भारताच्या अंतराळ आणि क्षेपणास्त्र कार्यक्रमात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.

जन्म

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचा जन्म 15 ऑक्टोबर 1931 रोजी रामेश्वरम, तामिळनाडू येथे झाला. त्यांचे पूर्ण नाव अवुल पकिर जैनुलाब्दीन अब्दुल कलाम असे होते.

ते त्यांच्या सहा भावंडांमध्ये सर्वात लहान होते. त्यांचे वडील जैनुलाब्दीन एक नावाडी होते आणि त्यांनी मशीदही चालवली होती, तर त्यांची आई आशियाम्मा एक धार्मिक गृहिणी होती. कलाम यांच्या कुटुंबाची आर्थिक स्थिती अत्यंत साधारण होती, त्यामुळे त्यांनी लहानपणापासूनच आपल्या कुटुंबाला आर्थिक मदत करण्यासाठी पेपर वाटण्याचे काम केले.

शैक्षणिक जीवन

डॉ. अब्दुल कलाम यांनी आपल्या शालेय शिक्षणाची सुरुवात रामेश्वरमच्या श्वार्ट्ज हाय स्कूलमध्ये केली. लहानपणीच विज्ञान आणि गणित विषयांमध्ये त्यांना विशेष रस होता. शालेय शिक्षणानंतर त्यांनी तिरुचिरापल्लीच्या सेंट जोसेफ कॉलेजमध्ये जाऊन पदवी मिळवली.

यानंतर, त्यांनी एरोनॉटिकल इंजिनियरिंगमधील पदवीसाठी मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीमध्ये (MIT) प्रवेश घेतला. या संस्थेत त्यांनी हवाई विज्ञान (Aeronautics) या क्षेत्रात तंत्रज्ञानाची सखोल माहिती मिळवली आणि त्यांचे तांत्रिक ज्ञान अधिक वृद्धिंगत केले.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांच्या कारकिर्दीची सुरुवात

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी 1954 साली मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीमधून एरोनॉटिकल इंजिनियरिंगमधील पदवी प्राप्त केली. पदवी मिळाल्यानंतर त्यांनी आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात 1958 साली हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) बंगलोर येथे प्रशिक्षक इंजिनियर म्हणून केली.

तिथे त्यांनी विमानाच्या डिझाईन आणि विकासावर काम केले. त्यांनी पहिल्यांदा लढाऊ विमानांच्या उत्पादनात कार्य केले, जे त्यांच्या पुढील कार्याची पायाभरणी ठरले.

भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO)

1963 साली डॉ. कलाम भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेत (ISRO) सामील झाले. इथे त्यांनी भारताच्या पहिल्या स्वदेशी उपग्रह प्रक्षेपण वाहन (SLV-III) प्रकल्पाचे नेतृत्व केले, ज्यामुळे 1980 मध्ये रोहिणी उपग्रह यशस्वीपणे पृथ्वीच्या कक्षेत पाठवण्यात आला. हे भारताच्या अंतराळ कार्यक्रमासाठी एक महत्त्वपूर्ण टप्पा होता.

संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO)

डॉ. कलाम यांनी 1982 मध्ये संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेत (DRDO) काम सुरू केले. येथे त्यांनी विविध क्षेपणास्त्र प्रकल्पांवर काम केले, ज्यात पृथ्वी, अग्नि, त्रिशूल, आकाश आणि नाग या क्षेपणास्त्रांचा समावेश होता. यामुळे त्यांना “भारताचे क्षेपणास्त्र मानव” म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

डॉ. कलाम यांनी त्यांच्या कारकिर्दीची सुरुवात अत्यंत मेहनतीने आणि समर्पणाने केली, ज्यामुळे ते भारतीय अंतराळ आणि संरक्षण क्षेत्रात महत्त्वाचे योगदान देणारे व्यक्तिमत्व ठरले. त्यांच्या या योगदानामुळे त्यांनी भारतीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक नवा आदर्श स्थापित केला.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचे राष्ट्रपती जीवन

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांची भारताच्या 11व्या राष्ट्रपती म्हणून निवड 2002 साली झाली. 25 जुलै 2002 रोजी त्यांनी राष्ट्रपती पदाची शपथ घेतली. त्यांच्या निवडीचे मुख्य कारण म्हणजे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील उल्लेखनीय योगदान तसेच त्यांचा प्रामाणिक आणि साधासुधा स्वभाव. राष्ट्रपती पदाच्या काळात त्यांनी आपली कार्यशैली आणि दृष्टिकोनातून सर्वांना प्रभावित केले.

राष्ट्रपती पदाच्या काळात डॉ. कलाम यांनी ‘भारत 2020’ या आपल्या दृष्टीकोनानुसार देशाच्या सर्वांगीण विकासासाठी विविध उपक्रम राबवले. त्यांचे ध्येय होते की 2020 सालापर्यंत भारताला विकसित राष्ट्र बनवावे.

त्यांनी शिक्षण, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, ग्रामीण विकास, आणि युवक सक्षमीकरण या क्षेत्रांवर विशेष भर दिला. डॉ. कलाम नेहमीच विद्यार्थ्यांशी संवाद साधण्यास प्राधान्य देत होते आणि त्यांनी देशभरातील विविध शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये जाऊन विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहित केले.

डॉ. कलाम यांचे राष्ट्रपती पदातील जीवन अत्यंत साधे, सच्चे आणि प्रेरणादायक होते. त्यांनी ‘जनतेचे राष्ट्रपती’ म्हणून ओळख मिळवली आणि त्यांच्या कार्यकाळात राष्ट्रपती भवन नेहमीच जनतेसाठी खुले राहिले.

त्यांच्या नेतृत्वाखाली, त्यांनी राष्ट्रपती पदाच्या सत्तेचा वापर करून जनतेच्या कल्याणासाठी विविध योजना आणि उपक्रम राबवले. त्यांनी आपल्या साध्या आणि सुलभ जीवनशैलीने, आणि लोकांसाठी केलेल्या कार्याने भारतीय जनतेच्या मनात एक विशेष स्थान निर्माण केले.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचा स्वभाव

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम हे त्यांच्या साध्या, सच्च्या, आणि प्रेरणादायक स्वभावामुळे सर्वत्र आदरणीय होते. त्यांच्या विनम्रतेने आणि मृदु स्वभावाने ते लोकांच्या हृदयात विशेष स्थान मिळवू शकले.

जरी ते विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात उच्च पदावर होते, तरीही त्यांनी कधीही आपला स्वभाव बदलला नाही. ते नेहमीच जमिनीवर राहून काम करत होते आणि त्यांची वाणी नेहमीच प्रेरणादायक असायची.

• आणखी वाचा : डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर माहिती

डॉ. कलाम यांचे शिक्षण आणि ज्ञान अतुलनीय होते, परंतु त्यांच्या सोप्या जीवनशैलीमुळे ते सर्वसामान्य लोकांशी सहज जोडले जात. ते विद्यार्थ्यांना प्रचंड प्रेरणा देत आणि नेहमीच त्यांच्याशी संवाद साधण्यास उत्सुक असत.

ते एक उत्कट शिक्षक होते आणि त्यांना विश्वास होता की शिक्षणामुळेच देशाचा विकास होऊ शकतो. त्यांच्या भाषणांमधून आणि लेखनांमधून त्यांनी नेहमीच देशभक्ती, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, आणि मानवतेच्या महत्त्वावर भर दिला.

त्यांच्या साधेपणामुळे आणि कर्तव्यनिष्ठेमुळे डॉ. कलाम यांना ‘जनतेचे राष्ट्रपती’ म्हटले जात असे. त्यांनी आपल्या पदाचा वापर जनतेच्या हितासाठी केला आणि त्यांच्या कार्यकाळात राष्ट्रपती भवन नेहमीच जनतेसाठी खुले ठेवले.

डॉ. कलाम यांनी त्यांची जीवनशैली अत्यंत साधी ठेवली होती आणि त्यांनी आपले जीवन समर्पण आणि सेवाभावाने जगले. त्यांच्या स्वभावामुळे ते एक आदर्श नेतृत्व बनले आणि अनेकांसाठी प्रेरणास्रोत ठरले.

राष्ट्रपती पद सोडल्यानंतरचा प्रवास

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी 2007 साली राष्ट्रपती पद सोडले, पण त्यांनी आपले कार्य तितक्याच जोमाने पुढे चालू ठेवले. राष्ट्रपती पद सोडल्यानंतर त्यांनी शिक्षण, विज्ञान, आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रात आपले योगदान देणे चालू ठेवले.

ते देशभरातील विविध शाळा, महाविद्यालये, आणि विद्यापीठांमध्ये जाऊन विद्यार्थ्यांशी संवाद साधत, त्यांना प्रेरणा देत असत. ते विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वप्नांचा पाठपुरावा करण्यास प्रोत्साहित करीत आणि त्यांना एक उज्ज्वल भविष्यासाठी दिशादर्शन करत असत.

डॉ. कलाम यांनी अनेक पुस्तकांचे लेखन केले, ज्यामध्ये “इंडिया 2020,” “विंग्स ऑफ फायर,” “इग्नायटेड माइंड्स,” आणि “टार्गेट 3 बिलियन” यांसारख्या पुस्तकांचा समावेश आहे. त्यांच्या पुस्तकांमधून त्यांनी आपल्या अनुभवांचा, ज्ञानाचा, आणि विचारांचा प्रसार केला. त्यांनी शिक्षण आणि संशोधन क्षेत्रात विविध उपक्रम राबवले आणि विविध विद्यापीठांच्या सल्लागार समित्यांमध्ये सक्रिय भूमिका बजावली.

प्राध्यापक आणि शिक्षण तज्ञ

राष्ट्रपती पद सोडल्यानंतर, डॉ. कलामने शिक्षण क्षेत्रात प्राध्यापक म्हणून कार्य केले. त्यांनी अण्णा युनिव्हर्सिटी, चेन्नई आणि इतर अनेक प्रतिष्ठित शैक्षणिक संस्थांमध्ये अतिथि प्राध्यापक म्हणून काम केले. त्यांनी विद्यार्थ्यांना विज्ञान, तंत्रज्ञान, आणि नवकल्पनांचे महत्त्व सांगितले. त्यांच्या व्याख्यानांमधून त्यांनी विद्यार्थ्यांना संशोधन आणि नवकल्पना यांचे महत्त्व पटवून दिले.

सामाजिक उपक्रम आणि जनसेवा

डॉ. कलामने विविध सामाजिक उपक्रमांमध्ये सक्रिय सहभाग घेतला. त्यांनी ‘व्हिजन 2020’ कार्यक्रमांतर्गत भारताच्या सर्वांगीण विकासासाठी विविध योजना आणि प्रकल्प राबवले. त्यांनी ग्रामीण विकास, शिक्षण, आणि आरोग्य क्षेत्रात अनेक उपक्रम सुरू केले. त्यांच्या या कार्यामुळे ते समाजाच्या विविध स्तरांमध्ये आदरणीय ठरले.

डॉ. कलाम यांच्या राष्ट्रपती पद सोडल्यानंतरच्या प्रवासातही त्यांनी आपल्या कार्याने आणि विचारांनी लोकांना प्रेरित केले. ते 27 जुलै 2015 रोजी शिलाँग येथे विद्यार्थ्यांसमोर व्याख्यान देताना असताना हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन पावले. त्यांच्या मृत्यूने देशाने एक महान वैज्ञानिक, शिक्षक, आणि नेता गमावला, परंतु त्यांच्या विचारांची आणि कार्याची प्रेरणा अनेक पिढ्यांसाठी कायम राहील.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी लिहिलेली पुस्तके

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी आपल्या जीवनात अनेक प्रेरणादायी आणि ज्ञानसमृद्ध पुस्तके लिहिली. त्यांच्या पुस्तकांमध्ये विज्ञान, तंत्रज्ञान, शिक्षण, आणि नेतृत्व या विषयांवर आधारित विचार आणि अनुभव सामावलेले आहेत. खाली त्यांची काही प्रमुख पुस्तके दिली आहेत:

1. “Wings of Fire” (1999)

• हे आत्मचरित्र आहे, ज्यामध्ये त्यांनी आपल्या जीवनाचा प्रवास, बालपण, शिक्षण, आणि त्यांच्या वैज्ञानिक कार्याचा वर्णन केला आहे. हे पुस्तक त्यांच्या जीवनातील विविध टप्प्यांचे आणि संघर्षांचे वर्णन करते.

2. “India 2020: A Vision for the New Millennium” (1998)

• या पुस्तकात त्यांनी भारताला विकसित राष्ट्र बनवण्याची आपली दृष्टी स्पष्ट केली आहे. त्यांनी विविध क्षेत्रांमध्ये सुधारणा आणि विकासाच्या दिशा दिल्या आहेत.

3. “Ignited Minds: Unleashing the Power Within India” (2002)

• या पुस्तकात त्यांनी भारतीय युवकांना प्रेरणा देण्याचे कार्य केले आहे. त्यांनी युवकांच्या क्षमतेवर विश्वास व्यक्त केला आहे आणि त्यांना उज्ज्वल भविष्याची दिशा दिली आहे.

4. “The Luminous Sparks: A Biography in Verse and Colours” (2004)

• हे पुस्तक कवितांच्या स्वरूपात लिहिलेले आहे आणि त्यामध्ये त्यांच्या विचारांचे आणि अनुभवांचे प्रतिबिंब आहे. यात विविध चित्रांचा समावेश आहे.

5. “Mission India: A Vision for Indian Youth” (2005)

• या पुस्तकात त्यांनी भारतीय युवकांना स्वप्ने बघण्यास आणि ती पूर्ण करण्यासाठी कठोर परिश्रम करण्याचे आवाहन केले आहे. त्यांनी भारताच्या भविष्याचा विचार करून युवकांना प्रेरणा दिली आहे.

6. “Inspiring Thoughts: Quotation Series” (2007)

• या पुस्तकात त्यांनी विविध प्रेरणादायी विचार आणि उद्धरणांचा संग्रह केला आहे. यात त्यांनी आपल्या जीवनाचे तत्त्वज्ञान आणि मूल्ये मांडली आहेत.

7. “Indomitable Spirit” (2006)

• या पुस्तकात त्यांनी आपल्या विचारांची सखोलता आणि आव्हानांना तोंड देण्याची शक्ती स्पष्ट केली आहे. त्यांनी विविध प्रसंगांचे वर्णन करून त्यातील शिकवण सांगितली आहे.

8. “Target 3 Billion” (2011)

• या पुस्तकात त्यांनी ग्रामीण विकासासाठी आपली दृष्टी स्पष्ट केली आहे. त्यांनी ‘पॉवर ऑफ डोमेन’ या संकल्पनेवर आधारित विविध उपाय सुचवले आहेत, ज्यामुळे ग्रामीण भागाचा सर्वांगीण विकास होऊ शकेल.

9. “Turning Points: A Journey Through Challenges” (2012)

• हे ‘Wings of Fire’ या पुस्तकाचा पुढील भाग आहे, ज्यामध्ये त्यांनी राष्ट्रपती पदाच्या कार्यकाळातील विविध आव्हानांचे आणि निर्णयांचे वर्णन केले आहे.

10. “My Journey: Transforming Dreams into Actions” (2013)

• या पुस्तकात त्यांनी आपल्या जीवनातील विविध टप्प्यांचे आणि अनुभवांचे संक्षिप्त वर्णन केले आहे. त्यांनी आपल्या जीवनाची प्रेरणादायी कहाणी मांडली आहे.

11. “Reignited: Scientific Pathways to a Brighter Future” (2015)

• हे पुस्तक विशेषतः विद्यार्थ्यांसाठी लिहिलेले आहे. यात त्यांनी विज्ञानाच्या क्षेत्रात करिअर करण्याच्या मार्गदर्शनाबद्दल चर्चा केली आहे.

डॉ. कलाम यांच्या पुस्तकांमधून त्यांच्या विचारांची सखोलता, ज्ञान, आणि प्रेरणादायी व्यक्तिमत्वाचे प्रतिबिंब दिसते. त्यांच्या लेखनाने अनेकांना प्रेरित केले आहे आणि करत राहील.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांना मिळालेले पुरस्कार व सन्मान

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांनी विज्ञान, तंत्रज्ञान, शिक्षण, आणि राष्ट्रसेवा या क्षेत्रात केलेल्या असामान्य योगदानामुळे त्यांना अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार व सन्मान प्राप्त झाले. त्यांच्या कार्याची आणि योगदानाची दखल घेऊन त्यांना अनेक प्रतिष्ठित पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे. खाली त्यांची काही प्रमुख पुरस्कारांची यादी दिली आहे:

1. भारतरत्न (1997)

• भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान, जो त्यांच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील योगदानासाठी प्रदान करण्यात आला.

2. पद्म भूषण (1981)

• भारतीय सरकारने विज्ञान आणि अभियांत्रिकी क्षेत्रातील योगदानासाठी दिलेला तिसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार.

3. पद्म विभूषण (1990)

• विज्ञान आणि अभियांत्रिकी क्षेत्रातील त्यांच्या उल्लेखनीय सेवांसाठी दुसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार.

4. इंदिरा गांधी राष्ट्रीय एकात्मता पुरस्कार (1997)

• राष्ट्रीय एकात्मता आणि विकासासाठी त्यांनी दिलेल्या योगदानाबद्दल हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

5. व्हॉन कार्मन विंग्स पुरस्कार (2009)

• अमेरिकन इन्स्टिट्यूट ऑफ एरोनॉटिक्स अँड एस्ट्रोनॉटिक्स (AIAA) तर्फे प्रदान केलेला प्रतिष्ठित पुरस्कार.

6. वीर सावरकर पुरस्कार (1998)

• विज्ञान संशोधन क्षेत्रात दिलेल्या योगदानासाठी हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

7. डॉ. बी.सी. रॉय राष्ट्रीय पुरस्कार (1990)

• विज्ञान आणि संशोधन क्षेत्रात दिलेल्या असामान्य योगदानासाठी हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

8. रामानुजन पुरस्कार (2000)

• भारतीय विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील योगदानासाठी दिलेला पुरस्कार.

9. होवर मेडल (2008)

• अमेरिकन सोसायटी ऑफ मेकॅनिकल इंजिनिअर्स (ASME) कडून दिलेला पुरस्कार.

10. इंटरनॅशनल वॉन कार्मन विंग्स अवॉर्ड (2015)

• एरोनॉटिक्स आणि अॅस्ट्रोनॉटिक्स क्षेत्रातील योगदानाबद्दल हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

11. जेट्रोसेन इंटरनॅशनल अवॉर्ड (1998)

• विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील त्यांच्या महत्त्वपूर्ण योगदानासाठी.

12. नील्स बोह्र मेडल (2004)

• विज्ञान आणि अभियांत्रिकी क्षेत्रातील योगदानासाठी हा आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार.

13. यूनेस्कोचा अवॉर्ड फॉर पीस (2002)

• शांती आणि शिक्षण क्षेत्रातील योगदानासाठी हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

14. किंग चार्ल्स द्वितीय मेडल (2007)

• रॉयल सोसायटी ऑफ लंडन तर्फे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील त्यांच्या उल्लेखनीय योगदानासाठी.

15. स्टॅनफोर्ड युनिव्हर्सिटीचे मानद डॉक्टरेट

• विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील त्यांच्या उत्कृष्ट योगदानासाठी.

16. नासाच्या (NASA) प्रतिष्ठित पुरस्कार

• अंतराळ विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील योगदानासाठी.

17. भारतीय तंत्रज्ञान संस्थांकडून (IIT) अनेक मानद डॉक्टरेट

• भारतातील विविध IIT संस्थांकडून विज्ञान आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रातील योगदानासाठी मानद डॉक्टरेट प्रदान करण्यात आले.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांच्या या पुरस्कारांमधून त्यांच्या कर्तृत्वाची आणि त्यांच्या योगदानाची व्यापकता स्पष्ट होते. त्यांच्या कार्याने आणि समर्पणाने भारत आणि जगभरातील लाखो लोकांना प्रेरणा दिली आहे.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचे निधन

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचे निधन 27 जुलै 2015 रोजी झाले. त्यांचे निधन अत्यंत दु:खद आणि अनपेक्षित होते. त्या दिवशी ते शिलाँग, मेघालय येथे भारतीय व्यवस्थापन संस्थान (IIM) मध्ये विद्यार्थ्यांसमोर व्याख्यान देत होते.

व्याख्यान देत असताना त्यांना हृदयविकाराचा तीव्र झटका आला आणि ते व्यासपीठावर कोसळले. त्यांना तातडीने बेथानी रुग्णालयात नेण्यात आले, परंतु डॉक्टरांच्या प्रयत्नांनंतरही त्यांचे निधन झाले.

त्यांच्या निधनानंतरची प्रतिक्रिया

डॉ. कलाम यांच्या निधनाने संपूर्ण भारत शोकाकुल झाला. त्यांच्या जाण्याने देशाने एक महान वैज्ञानिक, तत्त्वज्ञ, शिक्षक, आणि नेता गमावला. त्यांच्या स्मृतिसाठी देशभरातील लोकांनी श्रद्धांजली वाहिली. त्यांच्या अंतिम संस्काराचे आयोजन त्यांच्या मूळ गाव रामेश्वरम येथे करण्यात आले, जिथे हजारो लोकांनी त्यांच्या अंतिम दर्शनासाठी गर्दी केली.

राष्ट्रीय शोक

डॉ. कलाम यांच्या निधनानंतर भारत सरकारने सात दिवसांच्या राष्ट्रीय शोकाची घोषणा केली. त्यांच्या स्मरणार्थ देशभरातील विविध शैक्षणिक संस्थांमध्ये श्रद्धांजली सभा आयोजित करण्यात आल्या. त्यांच्या कार्याने आणि योगदानाने भारतीय जनता प्रेरित झाली होती, आणि त्यांच्या निधनाने सर्वत्र हळहळ व्यक्त करण्यात आली.

अंतिम यात्रा

डॉ. कलाम यांचे पार्थिव 28 जुलै 2015 रोजी शिलाँगहून गुवाहाटी आणि नंतर दिल्ली येथे आणण्यात आले. त्यानंतर ते 29 जुलैला रामेश्वरम येथे नेण्यात आले, जिथे त्यांचे अंतिम संस्कार शासकीय इतमामात करण्यात आले. त्यांच्या अंतिम यात्रेत हजारो लोक सहभागी झाले आणि अनेकांनी त्यांना श्रद्धांजली अर्पण केली.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांच्या निधनाने विज्ञान, तंत्रज्ञान, आणि शिक्षण क्षेत्रातील एक महान युगाचा अंत झाला. त्यांच्या कार्याने आणि विचारांनी अनेक पिढ्यांना प्रेरणा दिली आहे आणि त्यांच्या आठवणी सदैव सर्वांच्या हृदयात जिवंत राहतील.

डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांचे जीवन आणि कार्य हे भारतासाठी एक अमूल्य प्रेरणास्रोत आहे. त्यांच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील योगदानामुळे भारताने जागतिक स्तरावर मान्यता प्राप्त केली आहे.

त्यांनी आपल्या साध्या आणि सच्च्या स्वभावामुळे लाखो लोकांच्या हृदयात एक विशेष स्थान निर्माण केले आहे. त्यांच्या विचारांनी आणि कार्याने अनेक पिढ्यांना प्रेरित केले आहे आणि त्यांच्या शिक्षणप्रेमी दृष्टिकोनामुळे आजही विद्यार्थी आणि युवक त्यांच्याकडून प्रेरणा घेत आहेत.

डॉ. कलाम यांनी त्यांच्या आयुष्यातील प्रत्येक टप्प्यावर उत्कृष्टतेचा ध्यास घेतला आणि त्यांनी भारतीय तरुणांना स्वप्न पाहण्यास आणि ती पूर्ण करण्यासाठी कठोर परिश्रम करण्याची प्रेरणा दिली.

त्यांच्या निधनानंतरही डॉ. कलाम यांची आठवण आणि त्यांचे विचार जीवंत आहेत. त्यांची पुस्तके, भाषणे, आणि लेखन आजही लाखो लोकांना मार्गदर्शन करतात. ‘भारताचे क्षेपणास्त्र मानव’ म्हणून ओळखले जाणारे डॉ. कलाम हे केवळ एक वैज्ञानिक नव्हते, तर ते एक महान शिक्षक, मार्गदर्शक, आणि देशभक्त होते.

त्यांच्या स्मृतीसाठी आणि कार्यासाठी आपण सदैव कृतज्ञ राहू. त्यांचे जीवन आणि विचार आपल्याला सदैव प्रेरणा देत राहतील आणि त्यांच्या कार्यामुळे भारताचा उज्ज्वल भविष्याकडे प्रवास चालू राहील.